Όταν η πολιτική είναι μόνο σκηνοθεσία τότε η κατάληξη είναι fake news
τον κίνδυνο η πολιτική να καταλήξει να είναι μόνο «επικοινωνία» και «σκηνοθεσία» αναφέρθηκε ο Σταύρος Θεοδωράκης μιλώντας στην παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Λακόπουλου, «Η σκηνοθεσία του δημόσιου προσώπου».
«Οι ομιλίες στην ελληνική Βουλή είναι μια απόδειξη ότι υπάρχει μόνο η νίκη της σκηνοθεσίας και όχι η νίκη της Δημοκρατίας» είπε μεταξύ άλλων ο επικεφαλής του Ποταμιού και συνέχισε: «Καμία αντιπαράθεση σε επίπεδο αρχηγών, δεν έχει σχέση με την ουσία της πολιτικής. Ο καθένας σηκώνεται για να πει αυτά που έχει αποφασίσει το επιτελείο του. Που πολλές φορές δεν έχει καμία σχέση με αυτό που συζητάμε και δεν έχει καμία σχέση με αυτό που υποτίθεται ότι είναι η λειτουργία της Βουλής, δηλαδή η αναζήτηση λύσεων για το κοινό καλό. Είναι παράλληλοι μονόλογοι, όχι μόνο σήμερα, αλλά και χθες και προχθές. Άρα στα μεγάλα της πολιτικής δε βλέπω να υπάρχει πολιτική, αλλά μόνο σκηνοθεσία».
Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο «Υπατία» το μεσημέρι της Πέμπτης και μαζί με τον επικεφαλής του Ποταμιού, για το βιβλίο μίλησαν οι δημοσιογράφοι Τάσος Παππάς, Έλλη Στάη και Παύλος Τσίμας.
Ολόκληρη η ομιλία του Σταύρου Θεοδωράκη
«Πόση, λοιπόν, σκηνοθεσία και πόσο πολιτική υπάρχει στην πολιτική. Τι ισχύει και τι δεν ισχύει, τι είναι ψέμα και τι είναι αλήθεια. Και ποιο είναι το νόημα των λέξεων;
Η εκτίμησή μου δεν είναι ακριβώς αυτή που κυριαρχεί στο βιβλίο. Πιστεύω πως η ελληνική πολιτική σκηνή έχει περισσότερο σκηνοθεσία και λιγότερο πολιτική. Επιβραβεύονται συχνά οι άνθρωποι που πλασάρουν με ένα συγκεκριμένο τρόπο, μελετημένο τον εαυτό τους και όχι άνθρωποι που έχουν να προτείνουν λύσεις για την κοινωνία μας.
Όσο μεγαλώνει η επιρροή και ο ρόλος των μέσων τόσο υποχωρεί ο ρόλος του πολιτικού στη πολιτική και κυριαρχεί ο ρόλος του σκηνοθέτη, ο ρόλος του επικοινωνιολόγου. Συνέβαινε πάντα, προφανώς. Πριν πολλές δεκαετίες που υπήρχαν 2-3-4 εφημερίδες ήταν καθοριστικός ο ρόλος τους και μπορούσαν οι μεγάλοι ηγέτες να προστατεύσουν την εικόνα τους με βάση της σχέση τους με τους εκδότες.
Σήμερα όμως όταν τα μέσα δεν είναι τέσσερα αλλά είναι χιλιάδες όλες οι εκφάνσεις της πολιτικής μπορούν να είναι σκηνοθεσία και πολλές φορές είναι σκηνοθεσία και μόνο σκηνοθεσία. Για τα μεγάλα… Οι ομιλίες στην ελληνική Βουλή είναι μια απόδειξη ότι υπάρχει μόνο η νίκη της σκηνοθεσίας και όχι η νίκη της δημοκρατίας. Καμία αντιπαράθεση σε επίπεδο αρχηγών, δεν έχει σχέση με την ουσία της πολιτικής. Ο καθένας σηκώνεται για να πει αυτά που έχει αποφασίσει το επιτελείο του. Που πολλές φορές δεν έχει καμία σχέση με αυτό που συζητάμε και δεν έχει καμία σχέση με αυτό που υποτίθεται ότι είναι η λειτουργία της Βουλής, δηλαδή η αναζήτηση λύσεων για το κοινό καλό. Είναι παράλληλοι μονόλογοι, όχι μόνο σήμερα, και χθες και προχθές. Άρα στα μεγάλα της πολιτικής δε βλέπω να υπάρχει πολιτική αλλά μόνο σκηνοθεσία.
Αφού οι εντυπώσεις είναι το παν, αφού το να κερδίζεις τον κόσμο είναι το παν, ανεξαρτήτως τι του λες, οι πολιτικοί και οι νέοι πολιτικοί γίνονται σιγά- σιγά μόνο σκηνοθέτες. Δεν εννοώ οι ίδιοι. Εννοώ τα επιτελεία τους και οι άνθρωποι που προσλαμβάνουν τα κόμματά τους. Έτσι πολλοί πολιτικοί προχωράνε απλώς σκηνοθετώντας καλά τον εαυτό τους, και σε αυτό το σημείο έχουμε φτάσει σήμερα. Έτσι δίνουμε στην πολιτική δράση ένα περιεχόμενο που ευνοεί τα fake news. Ποια είναι η σύνδεση; Έχουμε πολιτικούς που είναι κυρίως “επικοινωνία”. Αρχίζει και μεγαλώνει ο ρόλος των πολλών μικρών Μέσων, άρα ο κάθε πολίτης, ο κάθε χρήστης των Mέσων, μπορεί να σκηνοθετεί τον εαυτό του και να παράγει «πολιτική». Έτσι δημιουργήθηκε η κατάρα των fake news. Μια κατάρα την οποία ελάχιστοι είχαν προβλέψει και ακόμα δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε. Δεν μιλώ μόνο για τα μικρά ελληνικά, που προφανώς με απασχόλησαν, ειδικά στο ρόλο ενός νέου πολιτικού που σηκώθηκε να πει μερικά πράγματα και γράφτηκε ότι ήταν πράκτορας, ήταν σκοτεινές δυνάμεις, ήταν ο γιος του Εωσφόρου… Όλα αυτά που ακούστηκαν για μένα και για το Ποτάμι.
Το ένα λοιπόν είναι τα μικρά της ελληνικής πολιτικής σκηνής και το άλλο είναι το μεγάλο των fake news. Οι μεγάλες αποφάσεις στον πλανήτη παίρνονται με βάση πια τα fake news. Δηλαδή, από την εκλογή του Τραμπ, το Βrexit -προϊόν σε ένα μεγάλο βαθμό των fake news- οι παρεμβάσεις σε τοπικές συγκρούσεις και τοπικά ζητήματα. Ας πούμε η παρέμβαση των ρωσικών fake news στο δημοψήφισμα στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, αλλά και τα όσα αποκαλύπτονται τώρα για την εμπλοκή των ρωσικών πάλι fake news στις εξεγέρσεις στη Γαλλία και στα Κίτρινα Γιλέκα, που κάποια μπορεί να μην είναι κίτρινα και να ‘ναι και από κάτω με άλλη σημαία.
Αυτή η διαδρομή, από τον σκηνοθέτη πολιτικό μέχρι τη μαζική πια παραγωγή fake news, θα πρέπει να μας απασχολήσει. Για μένα είναι μία αλυσίδα, γιατί αλλάζει το σενάριο. Στο πρώτο σενάριο είχαμε κάποιους πολιτικούς που μπορούσαν να σκηνοθετούν τον εαυτό τους και να πλασάρουν καλά τον εαυτό τους και να έχουν πολύ καλή επικοινωνία ανεξαρτήτως των ουσιαστικών επιχειρημάτων. Στην κατάληξη αυτού του σεναρίου έχουμε τους χρήστες να διαμορφώνουν την πολιτική, άρα τελικά διαμορφώνουν και τον λόγο των σκηνοθετών πολιτικών.
Πού καταλήγω μιλώντας για το μέλλον;
Πιστεύω ότι τα πράγματα είναι δύσκολα και για την πολιτική και για τους πολίτες. Υπάρχουν όλα αυτά τα τυπικά που πρέπει να γίνουν και τα έχω προτείνει. Δεν θα πρέπει να υπάρχει μια ανεξέλεγκτη δράση στα social media. Ακόμα και αν επιβραδύνουμε την εξέλιξη των social media – αυτή είναι η άποψή μου, αρκετά αιρετική, γιατί όλοι λένε «ας τα αφήσουμε να αυτορυθμιστούν», πρέπει να βρουν τον τρόπο οι κολοσσοί να μας προστατεύσουν από τις ψεύτικες ειδήσεις, από τους ψεύτικους λογαριασμούς, από την ψεύτικη πραγματικότητα που δημιουργείται. Θα πρέπει να ισχύουν οι νόμοι που ισχύουν για τα υπόλοιπα ΜΜΕ και για το διαδίκτυο- κάτι που επίσης δεν έχουμε συζητήσει επαρκώς στη χώρα μας. Και αυτό θα μπορούσα να πω είναι η εύκολη δουλειά, όσο κι αν ακούγεται δύσκολο, γιατί έχει συγκεκριμένους αποδέκτες αυτή η πρόταση. Βλέπω τον κ. Αβραμόπουλο – που είναι εδώ και μας παρακολουθεί – είναι ένα πεδίο και για την ΕΕ, για τους Επιτρόπους, για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Υπάρχει ένα δυσκολότερο τμήμα που είναι πώς αυτή η Δημοκρατία που έχουμε θα εξελιχθεί με ένα τέτοιο τρόπο που θα περιορίζει τον ρόλο του σκηνοθέτη πολιτικού, του fake τελικά πολιτικού. Εδώ είναι μια δουλειά αρκετά δύσκολη.
Δεν έχω λύση, αν είχα θα την είχα προσπαθήσει στην ελληνική κοινωνία. Προφανώς όμως η ενίσχυση των θεσμών επαφής – αντιπαράθεσης – διαλόγου, θα πρέπει να ενισχυθούν γιατί εκεί οι πολιτικοί υποχρεούνται να είναι περισσότερο πολιτικοί, παρά σκηνοθέτες του εαυτού τους. Άρα ο ρόλος των ΜΜΕ, ο ρόλος δημοσιογράφων όπως είναι εδώ σ’ αυτό το τραπέζι, ανεξαρτήτως αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε στα πολιτικά μας συμπεράσματα θα είναι καθοριστικός το επόμενο διάστημα.
Ειδικά για το βιβλίο του Γιώργου Λακόπουλου θα ήθελα να πω ότι ο Λακόπουλος είναι πολύ διαβασμένος, δεν είναι πάντα δεδομένο, είναι αρκετά τολμηρός, και αυτό δεν είναι δεδομένο και το τελευταίο που θα πρέπει να προσπαθήσουμε να το διατηρήσουμε για τις επόμενες γενιές, είναι ότι γράφει καλά και αυτό είναι επίσης σημαντικό σε μία εποχή που η γλώσσα υποχωρεί.
Δεν συμφωνώ συχνά με τα συμπεράσματά του, αλλά αυτό δεν είναι ο λόγος για να του κάνω εμπάργκο. Γι’ αυτό είμαι σήμερα εδώ, γιατί πιστεύω πως όλες αυτές οι κωμωδίες με τα εμπάργκο και με την παρουσίαση των δημοσιογράφων ως το απόλυτο κακό για μένα ή για τον άλλον, είναι μέρος μιας κακής πολιτικής σκηνοθεσίας. Είτε αφορά τον ΣΚΑΪ και τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε τη ΝΔ και την ΕΡΤ.
Δείτε φωτογραφίες:
Φωτογραφίες: Θοδωρής Μανωλόπουλος