Να ακούμε περισσότερο τον «άλλον»
Αυτά που σκέφτομαι εγώ, τα σκέφτομαι μόνο εγώ;
Και συγγενείς είμαστε μόνο με αυτούς που έχουμε ίδιες ρίζες;
Και τότε πως γίνεται ξαφνικά να διαβάζεις ένα κείμενο και να λες «μα αυτό είμαι εγώ». Να ταυτίζεσαι με μια ταινία, ένα στίχο ή μια θεωρία.
Αυτές τις τελευταίες στιγμές του χρόνου κοιτάω ξανά όσα έχω ανθολογήσει το 2018. Κάποτε ήταν ένας φάκελος στο γραφείο μου. Κιτρινισμένα αποκόμματα από εφημερίδες και περιοδικά. Σήμερα είναι ένας φάκελος στην επιφάνεια εργασίας. «Λόγια». Κρύβω τους σημαντικότερους «συγγενείς» μου εκεί μέσα. Από τον Πολώνιο μέχρι τον Μέντελσον (τελευταία ανακάλυψη, ο συγγραφέας του «Μια Οδύσσεια»). Και φίλους βέβαια που συνεχίζουν να γράφουν τολμηρά και εμπνευσμένα. Λιγοστεύουν αλλά υπάρχουν.
Αλλά το μάτι μου τώρα σταματάει σε ένα όνομα. Άμος Οζ. Πέθανε τέσσερις μέρες πριν τελειώσει το 2018.
Διαβάζω: «Όποιος μπορεί να φαντάζεται τον άλλο δεν είναι μόνο καλύτερος συγγραφέας, ή γείτονας, ή καλύτερος οικογενειάρχης. Είναι ακόμα και καλύτερος εραστής. Να σκέφτεσαι πάντα “αν ήμουν εκείνος, αν ήμουν εκείνη”… Πως θα ήταν αν ήμουν αυτή η γυναίκα, αυτός ο γέρος άνθρωπος, ο τρομοκράτης, ο χαζός του χωριού… Μπαίνω στο πετσί του άλλου. Σε μερικά πετσιά δεν θέλω να μείνω αλλά τα επισκέπτομαι!».
Ούτε θυμάμαι πόσα χρόνια βλέπω μπροστά μου αυτά τα λόγια του Οζ. Το πιθανότερο είναι να τα έχω πάρει από κάποια συνέντευξή του. Και από τότε κοιμάμαι συχνά μαζί τους. Υπάρχουν μέρες που με χτυπάνε με νόημα στην πλάτη. «Να σκέφτεσαι περισσότερο τον άλλο. Να τον ακούς. Όχι μόνο “τον δικό σου άλλον” αλλά και τον “ξένο άλλον”. Τον απέναντι, τον αντίπαλο, τον διαφορετικό, τον γείτονα…».
Δεν ξέρω αν έχει σημασία αλλά ο μεγάλος Οζ ζούσε και αυτός αγκαλιά με αυτή τη φράση. Ήταν Ισραηλινός αλλά υποστήριζε το δικαίωμα των Παλαιστινίων να έχουν το δικό τους κράτος. Θα μπορούσα να σας πω πολλά που μαρτυρούν ότι ο Οζ επισκεπτόταν και πετσιά που δεν συμπαθούσε. Σε μια προσπάθεια να τα κατανοήσει.
Αλλά σήμερα – ειδικά σήμερα – σημασία έχει να σκεφθούμε πόσο δεκτικοί είμαστε εμείς στα μηνύματα των «άλλων».
Πόσο φιλάλληλοι ή πόσο εγωιστές είμαστε; Πόσο μας μπολιάζουν οι ιδέες των «άλλων». Πόσο προσπαθούμε να κατανοήσουμε όσα μοιάζουν ακατανόητα. Πόσο κοντοστεκόμαστε. Πόσο συναισθανόμαστε.
Καλή πρωτοχρονιά!
*Φωτογραφία της Olympia Krasagaki Official από μια παλιότερη βόλτα στα Τεμένια Χανίων, στην ταβέρνα του Σήφη.
Ακολουθεί η σχετική ανάρτηση: