Για μας τους ερασιτέχνες εραστές της ποίησης, οι ποιητές είναι άχρονοι & αταξινόμητοι
Συνέντευξη του Σταύρου στην εφημερίδα «Τα Νέα» και τον δημοσιογράφο Θανάση Νιάρχο
Στις διακοπές σας ποιον ποιητή επιλέγετε να πάρετε μαζί σας; Τον κατά κύριο λόγο πολιτικό Κώστα Βάρναλη, τον ακραιφνώς υπαρξιακό Μίλτο Σαχτούρη, ή ένα συνδυασμό τους όπως τον εκφράζει ο Τάσος Λειβαδίτης;
Κώστα Βάρναλη διαβάζαμε, εννοώ η γενιά μου, στα γυμνασιακά μας χρόνια. Μετά προστέθηκε και ο Μίλτος Σαχτούρης. «Πάντα θα ‘χουμε ανάγκη από ουρανό». Μετά ο Τάσος Λειβαδίτης. «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου». Για μας τους ερασιτέχνες εραστές της ποίησης οι ποιητές είναι άχρονοι και αταξινόμητοι. Τους αγαπάμε όταν τους ανακαλύπτουμε. Με όλο τον σεβασμό όμως στους μεγάλους μας ποιητές, στις διακοπές θα επέλεγα κάτι «τωρινό». «Αυτός, ο κάτω ουρανός», είναι ένας γεμάτος υποσχέσεις τίτλος που μου κίνησε την περιέργεια. Είναι ένα βιβλίο του Γιάννη Αντιόχου που απέσπασε και το Κρατικό βραβείο ποίησης.
Έχοντας κάνει παλαιότερα μια σειρά εκπομπών για το Άγιον Όρος, ποιους θα αναγνωρίζατε ως τους κυριότερους λόγους της αδιατάραχτης επιβίωσής του για χίλια πενήντα χρόνια;
Στο Άγιο Όρος έχω πάει και με κάμερες και χωρίς. Όχι, δεν με οδήγησε εκεί ένα βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα αλλά οι παραινέσεις ενός φίλου και η ανάγκη να εξερευνήσω μια μοναδικότητα. Και ναι, στο Όρος βρήκα ανθρώπους μακριά από κάθε είδους λούσα. Τους παρατηρούσα και τους χαιρόμουν. Όμως δεν είναι η πλειοψηφία, σήμερα τουλάχιστον – δεν ξέρω καν αν ήταν κάποτε. Κάποιοι κυκλοφορούν με smartphone και κάποιοι άλλοι πνίγονται στα τελετουργικά. Μια υπερβολική επίδειξη πίστης. Αν και δεν μου πέφτει λόγος θα έλεγα ότι αυτό είναι και το λάθος των Εκκλησιών. Αντί, με ταπεινότητα, να διαδίδουν τις αρχές του Χριστιανισμού, δημιουργούν υπερθεάματα και ανταγωνίζονται σε ύφος και αισθητική τις πιο απεχθείς μορφές εξουσίας.
Με ποια μορφή του παρελθόντος, θα θέλατε –αν γινόταν– να συναντηθείτε και να κουβεντιάσετε μαζί της;
Μάρκος Αυρήλιος για το μνημειώδες «Τα εις εαυτόν». Κλεοπάτρα Ζ΄ Φιλοπάτωρ για την πλανεύτρα γοητεία της. Οδυσσέας Ανδρούτσος για την προδοσία που βίωσε. Ελευθέριος Βενιζέλος για τις «επαναστάσεις» κυρίως της πρώτης πρωθυπουργίας του. Κωνσταντίνος Καραμανλής, τον σκαπανέα της ευρωπαϊκής οδού πριν χαραχθεί η οδός. Α! Και τον προπροπάππου μου τον Θεοδωρομανώλη, λυράρη και αντάρτη «που σκότωσε τον Βέργερη πάνω στ’ Απανοχώρι». Η λίστα είναι μεγάλη αλλά φοβάμαι ότι ανταπόκριση δεν θα βρω.
Σε μια εποχή όπου η δημοσιότητα που περιβάλει ένα πρόσωπο φαίνεται να λογαριάζεται ως τεκμήριο αξίας, ποιους κινδύνους θα επισημαίνατε ότι συνεπάγεται αυτή;
Σήμερα ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να χρησιμοποιείς την δημοσιότητα σου για να πουλάς γνώση που δεν κατέχεις. Είναι η κατάρα της εποχής των social media. Από τον άγνωστο που με ένα ψευδώνυμο διαδίδει τέρατα κυνηγώντας λάικ, μέχρι τον ξακουστό αθλητή που στην μέθη της κορυφής, ξεστομίζει κλισέ αλλά και θέσφατα προς τέρψη αλλά και καθοδήγηση των χιλιάδων ηλεκτρονικών τους φίλων. Και όταν αυτά αφορούν το μαύρισμα του καλοκαιριού μικρό το κακό. Όταν όμως αφορούν τον κορονοϊό, τις φωτιές ή το Αφγανιστάν, τα πράγματα σοβαρεύουν και μερικές φορές εκτροχιάζονται.
Ποια από τις τρεις λέξεις του συνθήματος της Γαλλικής Επανάστασης «Ελευθερία, Ισότης, Αδελφοσύνη» αισθάνεστε να δεινοπαθεί περισσότερο στις μέρες μας;
Ελευθερία. Όχι ίσως όπως είχε τεθεί στην Γαλλική επανάσταση αλλά με τους όρους που μας λείπει σήμερα. «Ελευθερία, προστασία, πρόοδος» είναι το νέο τρίπτυχο όπως το όρισε ο Εμμανουέλ Μακρόν στην πρόταση του προς τους πολίτες της Ευρώπης, «για μια ευρωπαϊκή αναγέννηση». Παρά τα εμπόδια που μπαίνουν από τους παλαιοημερολογίτες της πολιτικής και των θρησκειών, παρά τις εκρήξεις των άκρων, παρά την ραθυμία των γραφειοκρατών της ΕΕ, ελπίζω ότι θα τα καταφέρουμε. Άλλωστε είναι και ο μόνος δρόμος που έχουμε.
Ο Σταύρος Θεοδωράκης έπαψε να είναι «επαγγελματίας πολιτικός» μετά το αρνητικό αποτέλεσμα για το «Ποτάμι» των ευρωεκλογών του 2019. Επέστρεψε στην δημοσιογραφία ως podcaster και επικεφαλής του pod.gr.